پیگیری طرح شهاب در پُرسای چهل‌ویکم
پایگاه خبری رب: به گزارش سرویس آموزش‌وپرورش عیارآنلاین، در شماره چهل‌ویکم خبرنامه پُرسا، به جزئیات اجرای طرح شهاب، شیوه پیشنهادی هدایت تحصیلی در سال آینده و فارغ‌التحصیلی نخستین گروه از دانشجویان دانشگاه فرهنگیان پرداخته شده است.
طرح شهاب؛ با قوت پیگیری شود
مقام معظم رهبری در دیدار اخیر با نخبگان جوان، به طرح شهاب اشاره کردند و ضمن گوشزد خطر بی‌توجهی به «طرح شهاب[۱]«، از وزیر آموزش‌وپرورش خواستند که روند اجرای این طرح را بررسی نمایند.
طرح شهاب به دنبال شناسایی و هدایت استعدادهای برتر بدون جداسازی ایشان از سایر دانش‌آموزان است. این طرح در سال تحصیلی ۹۱-۹۲، با پوشش ۳۹ هزار دانش‌آموز آغاز گردید، اما به دلیل محدودیت اعتبارات، اجرای آن در سال ۹۲-۹۳ متوقف ماند تا اینکه در سال تحصیلی ۹۳-۹۴، ۱۳۰ هزار دانش‌آموز و امسال بیش از ۳۴۰ هزار دانش‌آموز تحت پوشش طرح قرار گرفتند.
با توجه به تعداد کل دانش‌آموزان، طرح شهاب سال قبل حدود یک درصد دانش‌آموزان و در سال تحصیلی جاری نیز حدود ۲/۵درصد دانش‌آموزان کشور را پوشش داده که این امر با انتقاداتی همراه بوده است. ابراهیم سحرخیز، مشاور کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، به عنوان یکی از منتقدین روند فعلی اجرای شهاب معتقد است که هم اکنون، طرح شهاب باید در ابعادی وسیع‌تر پیگیری شود.
البته به نظر می‌رسد یکی از موانع اصلی گسترش طرح شهاب، کمبود منابع مالی باشد. طبق گفته معاون فرهنگی بنیاد ملی نخبگان، آموزش‌وپرورش نتوانسته است بودجه اجرای طرح شهاب را طبق آیین‌نامه مصوب تأمین کند و لذا برای اجرای طرح، از بودجه بنیاد نخبگان استفاده می‌شود.
با توجه به تأکیدات مقام معظم رهبری، می‌توان گفت که وزارت آموزش‌وپرورش و بنیاد ملی نخبگان باید برای اجرای وسیع و باکیفیت این طرح، منابع مالی مناسب‌تری را در نظر بگیرند تا طرح مذکور طیف وسیع‌تری از دانش‌آموزان را تحت پوشش قرار دهد.
هدایت تحصیلی؛ در یک‌قدمی تصویب
کمتر از ۸ ماه به موعد انتخاب رشته دانش‌آموزان پایه نهم متوسطه باقی مانده، اما همچنان تکلیف ساختار رشته‌ها و شیوه هدایت تحصیلی دانش‌آموزان تعیین نشده است. این در حالی است که علی‌اصغر فانی اسفندماه سال گذشته، ابراز امیدواری کرده بود که این موضوع تا پایان تابستان ۹۴ (یک ماه پیش!) نهایی شود. سرانجام ۲۸ مهرماه ۹۴، وزیر آموزش‌وپرورش خبر ارسال آیین‌نامه هدایت تحصیلی جدید را به شورای عالی آموزش‌وپرورش اعلام نمود. به گفته محمدیان، رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی، ساختار کلی شاخه‌ها و رشته‌های تحصیلی دوره دوم متوسطه در طرح مذکور به‌صورت زیر است:
بر اساس شیوه جدید هدایت تحصیلی، برخلاف روال سابق، دانش‌آموزان رشته خود را به‌طور تدریجی از بین دو سبد نظری و فنی و مهارتی انتخاب می‌نمایند. دانش‌آموزان فنی و مهارتی در دو شاخه کاردانش و فنی و حرفه‌ای سامان پیدا می‌کنند. شاخه نظری نیز به دو گروه علوم انسانی و علوم پایه منشعب خواهد شد. البته محمدیان درباره ساختار دقیق رشته‌ها در سال‌های یازدهم و دوازدهم سخنی نگفت و فقط عنوان نمود که شاخه فنی و مهارتی دارای چهار زمینه «صنعتی، خدمات، کشاورزی و هنر» است.
یکی از نقاط قوت این طرح رعایت اصل «تدریج» به شمار می‌آید، زیرا دانش‌آموزان به یک‌باره مجبور به انتخاب شاخه و رشته تخصصی خود نیستند و با انتخاب زمینه‌ی کلی موردعلاقه و متناسب بااستعداد خود، می‌توانند در فرصت فراهم شده، با دقت بیشتری رشته تحصیلی خود را برگزینند.
یکی از ملزومات اجرای درست چنین طرحی – همان‌طور که در مجموعه یادداشت‌های هدایت تحصیلی نیز اشاره شد، آشنایی دانش‌آموزان با آینده تحصیلی و شغلی هر یک از حوزه‌های تخصصی پیشِ رو است. لذا باید زمینه کسب شناخت و تجربه مذکور از طرق مختلف ایجاد شود. برای تحقق این مهم، حضور مشاورین مجرب در مدارس می‌توانند راهگشا باشد، هرچند که در حال حاضر، سرانه ساعت مشاوره وضعیت مناسبی ندارد. همچنین آموزش‌وپرورش می‌تواند از همکاری مراکزی نظیر صداوسیما، نهادهای دانشگاهی، کارآفرینان و صنعتگران جهت معرفی رشته‌ها و حرف به دانش‌آموزان بهره ببرد. طبیعی است که در صورت عدم توجه به این ملزومات، شیب‌دار بودن انتخاب رشته کارآیی لازم را نخواهد داشت.
اقدام مثبت دانشگاه فرهنگیان برای حل یک معضل
یکی از معضلات فعلی وزارت آموزش‌وپرورش در حوزه نیروی انسانی، کمبود معلم مقطع ابتدایی است. به نظر می‌رسد که تدابیر این وزارتخانه مانند خرید خدمات از بخش خصوصی، استفاده از معلمان بازنشسته و به کارگیری دبیران مقطع متوسطه نیز نتوانسته معضل مذکور را به‌طور مناسب برطرف کند. در همین راستا مدیرکل دفتر آموزش دبستانی وزارت آموزش‌وپرورش، اردیبهشت‌ماه از کمبود ۲۰ هزار معلم در مقطع ابتدایی خبر داد.
بسیاری از کارشناسان، راهکار اصلیِ تأمین و تربیت معلمان را تکیه بر ظرفیت دانشگاه فرهنگیان می‌دانند و معتقدند که وزارت آموزش‌وپرورش باید با حمایت مالی و معنوی بیشتر از این دانشگاه، کمبود نیروی انسانی خود را برطرف نماید.
بر اساس آمار اعلام شده، اولین گروه از دانش‌آموختگان دانشگاه فرهنگیان بیش از ۱۱ هزار معلم ابتدایی خواهد بود که از سال تحصیلی ۹۶-۹۷ وارد دبستان‌ها خواهند شد. اخیراً دانشگاه فرهنگیان در راستای چاره‌اندیشی برای کمبود معلم، در تلاش است تا مقدمات لازم را برای فارغ‌التحصیلی زودتر دانشجومعلمان رشته ابتدایی فراهم نماید تا از سال تحصیلی آینده برای تدریس در مدارس ابتدایی حاضر شوند.
هرچند تعداد دانش‌آموختگان مذکور، جوابگوی کلیه نیازهای آموزش‌وپرورش نیست، اما این اقدام دانشگاه فرهنگیان مبنی بر تسریع در فارغ‌التحصیلی این گروه از دانشجومعلمان، در خور تقدیر است.
پی‌نوشت:
[۱] شناسایی و هدایت استعدادهای برتر
