خبرنامه پرسا به ایستگاه چهلم رسید
پایگاه خبری رب: شماره چهلم پرسا، که به همت سرویس آموزش و پرورش عیارآنلاین منتشر می‌شود؛ در این شماره به جایگاه مدارس روستایی در آموزش و پرورش، تعویق
رونمایی از شبکه اجتماعی دانش‌آموزی، وضعیت طرح تعالی مدیریت و همکاری آموزش
و پرورش یا صدا و سیما پرداخته می‌شود
.
«شاد» می‌آید؛ اما چرا؟
بهمن ماه ۹۳ وزارت آموزش و پرورش با وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات تفاهم نامه همکاری امضا نمود. طبق گفته زرافشان، معاون آموزش متوسطه آموزش و پرورش، «طرفین در این تفاهم‌نامه پذیرفتند که وزارت آموزش و پرورش از نظر فناوری اطلاعات حمایت شده و دستاوردهای وزارت ارتباطات در اختیار این وزاتخانه قرار گیرد». راه‌اندازی «شبکه اجتماعی دانش‌آموزان(شاد)» و تبدیل آن به قوی‌ترین شبکه بومی ـ ملی، یکی از برنامه‌های مطرح در راستای این تفاهم نامه به شمار می‌رفت. طبق گفته کفاش، معاون پرورشی وزیر آموزش و پرورش، بنا بود که این شبکه با آغاز سال تحصیلی جدید و با عضویت دانش آموزان نخبه و مشاورین به بهره برداری برسد که به علت فراهم نبودن برخی زیرساخت‌ها، راه‌اندازی شبکه به زمان دیگری موکول شد.
صرف نظر از این تأخیر در راه‌اندازی شبکه اجتماعی دانش آموزان، به نظر می‌رسد وزارت آموزش و پرورش ابتدا باید سیاستهای خویش را در مواجهه با ورود فناوری‌های نوین و نسبت آن‌ها با تعلیم و تربیت بومی معین سازد. بهمن ۹۳ خبر «تشکیل کمیته تخصصی برای آسیب شناسی طرح هوشمندسازی مدارس» در رسانه‌ها منتشر شد. اما از شواهد و قرائن چنین برمی‌آید که این کمیته نیز نتوانست نوعی آسیب‌شناسی دقیق و جامع از هوشمندسازی مدارس ارائه دهد.
طرح تعالی مدیریت
طرح تعالی مدیریت مدارس یکی از طرح‌هایی بود که همراه با وزارت علی اصغر فانی، در آموزش و پرورش به اجرا درآمد. این طرح در سال دوم اجرای خود، ۵ هزار و ۷۰۰ مدرسه را تحت پوشش آن قرار می‌دهد. طرح تعالی مدیریت مدارس با رویکردهایی نظیر «مدرسه محوری»، «تمرکززدایی»، «ارتقای مدیریت آموزشگاهی» و «توانمندسازی مدیران مدارس» دنبال می‌شود، البته طبق گفته مدیر کل دفتر آموزش دوره اول متوسطه، «کیفیت‌بخشی و استانداردسازی مدرسه مهم‌ترین هدف طرح تعالی مدرسه است». با توجه به این اظهارات می‌توان گفت که «افزایش اختیار مدارس و مدیران آن در مباحث اقتصادی و مدیریتی» نقطه تمرکز طرح محسوب می‌شود. البته هم‌اکنون واحد «مدرسه» به‌عنوان مخاطب اصلی آموزش و پرورش مطرح نبوده و از اختیار کافی برای مدیریت امور اقتصادی و آموزشی برخوردار نیست. با توجه به این، آموزش و پرورش ابتدا باید حدود اختیارات مدیران مدارس و نقش ایشان را در سیاست‌گذاری تربیتی بازتعریف نموده و سپس بر اساس این اختیار، از ایشان مطالبات مدیریتی نماید.
نکته دیگر واگذاری مسئولیت ارزیابی بیرونی عملکرد مدارس مجری طرح تعالی مدیریت، به دانشگاه فرهنگیان است. به گفته معاون پژوهش و فناوری این دانشگاه، ارزیابی مدارس با تکیه بر ده محور انجام می‌شود. البته وی به سازوکار و محورهای ارزیابی مدارس اشاره ننمود و با توجه به تجربه ارزیابی سال قبل، بیم آن وجود دارد که نتایج ارزیابی امسال نیز همانند دوره گذشته در معرض بررسی کارشناسان و منتقدین قرار نگیرد.
مدارس روستایی، فرصت یا هدر رفت منابع؟!
طبق گفته محمد دیمه‌ور، معاون آموزش ابتدایی وزارت آموزش و پرورش، ۷۰ درصد مدارس آموزش و پرورش کشور در روستاها قرار دارد؛ در حالی که این مدارس تنها ۲۹ درصد جمعیت دانش‌آموزی کشور را به خود اختصاص داده‌اند. وی در دنباله این سخن، با بیان اینکه هدر دادن منابع اقتصادی کشور هزینه‌های سنگینی را به دنبال دارد، افزود که «باید راهکارهایی اساسی جهت رفع این موضوع ارائه شود».
با توجه به صحبت‌های دیمه‌ور به نظر می‌آید که گویا وی علت هدر رفت منابع اقتصادی کشور را گسترش مدارس روستایی می‌داند! به نظر می‌رسد معاون آموزش ابتدایی، ابتدا دیدگاه خود را درباره تأثیر مدارس روستایی در هدر رفت منابع اقتصادی اعلام کرده و توضیح دهند که بر اساس کدام آمار، مدارس روستایی نسبت به مدارس شهری، هزینه‌ی بالاتری را به خود اختصاص داده‌اند؟
ضمن آنکه برخلاف بسیاری از کشورهای توسعه یافته، جمعیت ایران به لحاظ جغرافیایی نامتمرکز بوده و گرچه جمعیت روستایی حدود ۳۰ درصد کل جمعیت کشور را تشکیل می‌دهد، اما به لحاظ پراکندگی و فراوانی گستردگی زیادی دارند. لذا طبیعی است که تعداد مدارس روستایی بر شمار مدارس شهری غلبه داشته باشد. اما باید توجه داشت که براساس سالنامه آماری ۹۲-۹۳، کمتر ۳۰ درصد از معلمان کشور در مدارس روستایی شاغل بودند و از آنجا که عمده بودجه آموزش و پرورش صرف حقوق و دستمزد می‌شود، می‌توان به طور تقریبی گفت که سهم مدارس روستایی از عمده هزینه‌های آموزش و پرورش، حدود همان ۳۰ درصد است!
البته مدارس روستایی را از منظر مثبتی نیز می‌توان نگریست؛ با توجه تأکید سیاستهای کلی جمعیت ابلاغی مقام معظم رهبری بر «حفظ و جذب جمعیّت در روستاها و مناطق مرزی و کم تراکم[۱]» و همچنین نقش راهبردی آن در اقتصاد و فرهنگ کشور، وزارت آموزش و پرورش موظف است تا سازوکارهای لازم را برای ارائه آموزش رایگان و باکیفیت به مناطق روستایی و محروم فراهم نماید. از این رو پوشش آموزشی در روستاها می‌تواند از جمله افتخارات جمهوری اسلامی و وزارت آموزش و پرورش باشد، هر چند در بهینه‌سازی منابع و کیفیت‌بخشی به آموزش‌ها، می‌توان از ایده‌های جدید بهره گرفت.
دست دوستی صدا و سیما به آموزش و پرورش
روزهای گذشته، اخبار متعددی از حضور آموزش و پرورش در رسانه ملی منتشر شد که در رأس آن اخبار، امضای تفاهم‌نامه همکاری میان سازمان نهضت سواد آموزی و معاونت امور مجلس و استان‌های سازمان صدا و سیما بود. متعاقب این تفاهم نامه، آموزش سواد‌آموزی از طریق تلویزیون از هفته آینده در شبکه‌های آموزش و ۳ سیما انجام می‌شود.
یکی دیگر از اخبار این حوزه، ساخت برنامه‌ای در رسانه ملی با موضوع «بررسی سیاستهای رسمی آموزش و پرورش» بود. این برنامه نیز به‌زودی از شبکه آموزش روی آنتن خواهد رفت.
هر چند که وعده مسئولین مبنی بر تأسیس شبکه مدرسه تا مهر ۹۳ عملی نشد و یکی از عرصه‌های اثربخش برای همکاری مشترک میان آموزش و پرورش و رسانه ملی بی‌نتیجه ماند، اما شاید اقدامات اخیر گامی باشد در جهت قوت روابط کمرنگ میان این دو نهاد. لازم به تذکر است که در بیانات رهبر معظم انقلاب اسلامی و همچنین در سند تحول بنیادین به همکاری این دستگاه توصیه شده است.
پی‌نوشت
[۱] سیاستهای کلی جمعیت، ابلاغی مقام معظم رهبری، سیاست دهم.
