تازه‌ترین شمارۀ نشریه «مطالعات آموزش و یادگیری» منتشر شد

پایگاه خبری رب: به گزارش خبرگزاری مهر، شماره دوم از دوره ششم نشریه «مطالعات آموزش و یادگیری» نشر یافت. نشریه مطالعات آموزش و یادگیری به صاحب‌امتیازی دانشگاه شیراز و سردبیری دکتر بهرام جوکار، دانشیار دانشگاه شیراز منتشر می‌شود.

هدف از انتشار «مطالعات آموزش و یادگیری»، بسترسازی پژوهشی برای شناخت دقیق‌تر از تربیت انسانی است. از این‌رو، هرگونه مقاله‌ای که در یکی از گرایش‌های آموزش و یادگیری در علوم تربیتی نوشته شود و پژوهشی روشمند و باارزش باشد، برای بررسی و داوری پذیرفته می‌شود.

در این شماره، شش مقاله علمی پژوهشی به چاپ رسیده است که در ادامه با چکیده‌ای از محتوا و یافته‌های این آثار پژوهشی آشنا می‌شویم.

 

فراتحلیل اثرات روش‌های تدریس گروهی بر بازده‌های تحصیلی

ایوب فیضی، دانشجوی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، جواد مصرآبادی و تقی زوار که هر دو عضو هیئت‌علمی دانشگاه شهید مدنی آذربایجان هستند، این مقاله را نوشته‌اند.

با توجه به اقبال مجامع علمی به پژوهش در حوزه روش‌های تدریس گروهی، این پژوهش درصدد برآمده تا این مسئله را با رویکرد فراتحلیل، مورد توجه قرار دهد. این پژوهش با روش فراتحلیل انجام شده است. جامعه آماری آن شامل مطالعات مرتبط بود که در فاصله سال‌های 1370 تا 1392 در داخل کشور به صورت مقاله تمام متن، پایان‌نامه‌ و طرح‌های پژوهشی در پایگاه‌های اطلاعاتی و کتابخانه‌های دانشگاه‌ها یا مراکز دولتی در دسترس بودند. بر اساس ملاک‌های ورود و خروج و نیز تحلیل حساسیت 177 اندازه اثر از 77 پژوهش مورد بررسی قرار گرفته است. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از تحلیل حساسیت، مدل‌های ثابت و تصادفی، تحلیل ناهمگنی، تحلیل واریانس یک راهه با استفاده نرم‌افزارهای CMA و SPSS استفاده شده است. اندازه ترکیبی به تفکیک روش‌ها نشان داد که روش پژوهش گروهی، تقسیم دانش‌آموزان به گروه‌های پیشرفت، جیگ‌ساو، بحث گروهی و یادگیری باهم به ترتیب دارای بیش‌ترین تا کم‌ترین اندازه اثر بودند. هم‌چنین می‌توان گفت که استفاده از روش‌های تدریس گروهی (مشارکتی و بحث گروهی) در مقایسه با شیوه‌های سنتی مؤثرترند و به کارگیری این روش‌ها در نظام آموزشی کشور ما می‌تواند آثار مطلوبی بر بازده‌های تحصیلی فراگیران داشته باشد.

کلیدواژگان این اثر پژوهشی فراتحلیل، روش‌های تدریس گروهی، یادگیری مشارکتی، بحث گروهی و پیشرفت تحصیلی می‌باشد.

 

مدل‌یابی رابطه ساختاری هوش هیجانی و شادکامی با واسطه‌گری خودکارآمدی و خودتنظیمی تحصیلی

سمیه حسن‌نیا، دانشجوی دکتری روانشناسی تربیتی دانشگاه شیراز، بهرام صالح صدق‌پور و مجید ابراهیم دماوندی هر دو عضو هیئت‌ علمی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی تهران نویسندگان این مقاله هستند.

جامعه آماری این پژوهش 356 نفر از دانشجویان مقطع کارشناسی دانشگاه‌های تهران بودند که با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای تک‌مرحله‌ای انتخاب شدند. چهار مقیاس معتبر شامل: مقیاس شادکامی آکسفورد، مقیاس خودکارآمدی شرر، مقیاس هوش هیجانی شرینگ و مقیاس خودتنظیمی تحصیلی ماگنو، جهت سنجش متغیرهای مدل در این پژوهش مورد استفاده قرار گرفته است. تجزیه و تحلیل داده‌ها در این پژوهش با روش تحلیل مسیر از نوع مدل‌یابی معادلات ساختاری انجام شد. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که مدل با داده‌های این پژوهش، برازش مناسبی دارد و هوش هیجانی، خودکارآمدی و خودتنظیمی تحصیلی به صورت مستقیم شادکامی را پیش‌بینی می‌کنند. هوش هیجانی با واسطه، خودکارآمدی و خودتنظیمی تحصیلی، شادکامی را به صورت غیرمستقیم و قوی‌تر از مسیر مستقیم، پیش‌بینی می‌کند. این نتایج نشان‌دهنده آن است که نه تنها هوش هیجانی پیش‌بینی‌کننده شادکامی است بلکه می‌تواند از طریق خودکارآمدی و خودتنظیمی تحصیلی به میزان بیشتری شادکامی را پیش‌بینی کرد.

هوش هیجانی، خودتنظیمی تحصیلی و خودکارآمدی و شادکامی واژگان کلیدی این مقاله هستند.

 

رابطه ادراک از والدین و خلاقیت اجتماعی درکودکان با واسطه‌گری باورهای انگیزشی در روابط دوستانه

نویسنده این مقاله محبوبه البرزی دانشجوی دانشگاه شیراز است.

جامعه آماری این پژوهش 260 دانش‌آموز دختر و پسر بودند کـه از دانش‌آموزان کلاس پنجم مقطع ابتدایی در چهار ناحیه آموزش و پرورش شهرستان شیراز به‌صورت خوشه‌ای مرحله‌ای انتخاب شدند. این گروه به‌وسیله مقیاس ادراک کودک از والدین، پرسشنامه خودگردانی در روابط دوستانه و سنجش خلاقیت اجتماعی مورد ارزشیابی قرار گرفتند. نتیجه این شد که ادراک کودک از والدین چه به صورت جداگانه و چه به صورت همزمان پیش‌بینی‌کننده‌ باورهای انگیزشی در روابط دوستانه بود. ادراک از مادر پیش‌بینی‌کننده منفی و معنادار سبک تنظیم کنترلی و ادراک از پدر پیش‌بینی‌کننده‌ مثبت و معنادار سبک تنظیم خوداستقلالی بود. علاوه بر این ادراک از پدر به‌صورت مستقیم و معنادار نیز خلاقیت اجتماعی را پیش‌بینی کرد. هم‌چنین این نتیجه حاصل شد که باورهای خود‌استقلالی، در مقایسه با سایر باورهای انگیزشی، سهم واسطه‌ای بیشتری، بین متغیرهای برون‌زاد و خلاقیت اجتماعی ایفا می‌کنند. در مجموع پژوهش حاضر نقش والدین، به ویژه پدران را در خلاقیت اجتماعی با واسطه‌گری باورهای انگیزشی روابط دوستانه تأیید نمود.

کلیدواژگان این مقاله خلاقیت اجتماعی، ادراک از والدین، باورهای انگیزشی و روابط دوستانه هستند.

 

مقایسه عملکرد شناختی درون‌گرایان و برون‌گرایان در سه موقعیت سکوت، موسیقی و سروصدا با توجه به پیشینه‌های صوتی متفاوت

فیروزه سپهریان‌آذر، عضو هیئت‌ علمی دانشگاه ارومیه این پژوهش را انجام داده است.

شرکت‌کنندگان پژوهش شامل 60 نفر از دانشجویان دوره‌ کارشناسی ارشد رشته علوم تربیتی دانشگاه تربیت مدرس تهران هستند که بر مبنای پرسش‌نامه شخصیت آیزنگ (EPQ) به عنوان افراد گروه درون‌گرا (30 نفر) و برون‌گرا (30 نفر) تشخیص داده شدند. سپس اعضای هر گروه بر اساس شرایط مطالعه‌ قبلی به سه گروه 10 نفره تقسیم شدند. در مرحله دوم، آزمودنی‌ها در محیط کنترل‌شده از نظر صدا در سه مرحله سکوت، موسیقی و سر و صدا به آزمون‌های شناختی موازی پاسخ دادند. یافته‌ها توسط آزمون آماری تحلیل واریانس طرح درون آزمودنی– بین آزمودنی مکرر و تحلیل واریانس طرح درون آزمودنی– بین آزمودنی مکرر دو راهه تحلیل شده است. نتایج حاکی از این است که درون‌گرایان در موقعیت سکوت و برون‌گرایان در شرایط پخش موسیقی عملکرد بهتری داشتند. عملکرد هر دو گروه درون‌گرایان و برون‌گرایان در شرایط وجود سروصدا ضعیف‌تر از شرایط موسیقی و سکوت بود. گروه‌های مورد مطالعه در شرایط سروصدا تفاوت معناداری با هم نداشتند. شرایط محیط مطالعه‌ قبلی تأثیر معناداری بر عملکرد شناختی درون‌گرایان و برون‌گرایان نداشت.

برون‌گرایی، درون‌گرایی، سر و صدا، موسیقی و محیط مطالعه‌ قبلی کلمات کلیدی این مقاله علمی پژوهشی هستند.

 

ادراک اعضای هیئت‌علمی از اعتبار ارزشیابی‌های دانشجویان از تدریس و تأثیر آن بر تدریس و روحیه آن‌ها

ولی مهدی‌نژاد و شایسته ناظری دانشجویان دانشگاه سیستان‌وبلوچستان این مقاله را نگاشته‌اند.

برای انجام این پژوهش، تعداد 170 نفر از اعضای هیئت‌ علمی از طریق روش نمونه‌گیری طبقه‌ای متناسب با حجم، انتخاب شدند که 164 نمونه قابل بررسی بودند. بر مبنای پرسشنامه‌ ارزش‌یابی دانشجویان از تدریس اعضای هیئت‌ علمی کوگان و پرسشنامه واکنش اعضای هیئت‌علمی به ارزیابی از تدریس گال، پرسشنامه‌ای پژوهشگر ساخته با عنوان ادراک اعضای هیئت ‌علمی از ارزش‌یابی دانشجویان، تهیه و توزیع گردید. نتایج به دست آمده نشان داد که اعضای هیئت ‌علمی اعتبار ارزش‌یابی تدریس خود به وسیله دانشجویان و تأثیر این نوع ارزش‌یابی بر روی فعالیت‌های آموزشی را در سطح به‌نسبت خوب ارزیابی کرده‌اند. نتایج، هم‌چنین نشان داد که ارزش‌یابی دانشجویان از تدریس اعضای هیئت ‌علمی می‌تواند در فعالیت‌های آموزشی و نیز روحیه آن‌ها تأثیر داشته باشد، با این تأکید که ارزش‌یابی دانشجویان از تدریس اعضای هیئت ‌علمی فقط قادر به پیش‌بینی تغییرات در روحیه اعضای علمی است. در ارزیابی میزان اعتبار ارزش‌یابی دانشجویان از تدریس اعضای هیئت ‌علمی برحسب رتبه‌ علمی، تفاوت معنی‌داری وجود داشت و اساتید با رتبه علمی دانشیاری در هر سه متغیر، یعنی اعتبار این‌گونه ارزشیابی‌ها، تأثیر این ارزشیابی‌ها بر فعالیت‌های آموزشی خود و تأثیر آن بر روحیه اعضای علمی را بالاتر از اساتید با رتبه استادیاری و مربی ارزیابی کرده بودند. در سایر متغیرهای جمعیت‌شناختی، تفاوتی بین گروه‌ها مشاهده نشد. در نهایت می‌توان نتیجه گرفت که ارزش‌یابی دانشجویی ابزاری معتبر، قابل اعتماد، ساده، مناسب و ارزشمند برای تدریس اعضای هیئت‌ علمی است.

ادراک، ارزشیابی، تدریس، روحیه و اعضای هیئت‌ علمی، واژگان کلیدی این اثر پژوهشی هستند.

 

رابطه فراحافظه با عملکرد تحصیلی کیفی و کمی دانشجویان

نویسندگان این مقاله فروغ پورطاهری، احمد زندوانیان‌نائینی و مهدی رحیمی از دانشگاه یزد هستند.

برای انجام این پژوهش، 414 دانشجوی (256 زن و 158 مرد) کارشناسی دانشگاه یزد که با روش خوشه‌ای تصادفی انتخاب شدند به پرسشنامه‌ چندعاملی حافظه (شامل سه بعد رضایت از حافظه، توانایی ادراک‌شده حافظه و استفاده از راهبردهای حافظه) و پرسشنامه‌ عملکرد تحصیلی کیفی (شامل ابعاد خودکارآمدی، برنامه‌ریزی، تأثیرات هیجانی، انگیزش و فقدان کنترل پیامد) پاسخ دادند. برای بررسی عملکرد تحصیلی کمی نیز از میانگین کل نمرات دانشجویان استفاده شد. با استفاده از رگرسیون چندگانه به شیوه هم‌زمان، میزان پیش‌بینی ابعاد عمل‌کرد تحصیلی توسط ابعاد فراحافظه مورد تحلیل قرار گرفت. نتایج نشان داد که از بین ابعاد فراحافظه، رضایت و استفاده از راهبرد، عمل‌کرد تحصیلی کیفی را به‌صورت مثبت پیش‌بینی می‌کنند اما هیچ‌کدام از ابعاد، پیش‌بینی‌کننده‌ عملکرد تحصیلی کمی نیستند. در خصوص ابعاد عمل‌کرد تحصیلی کیفی، نتایج حاکی از آن بود که از بین ابعاد فراحافظه، بعد رضایت از حافظه پیش‌بینی‌کننده هر پنج مؤلفه است. نتایج پژوهش حاضر از یک‌سو شواهد مطلوبی در زمینه نقش فراحافظه در عمل‌کرد کیفی دانشجویان فراهم آورد و از سوی دیگر، در خصوص عمل‌کرد کمی، نتایج خلاف انتظار بود. تلویحات و آسیب‌شناسی آموزشی، مبتنی بر نتایج و توجیه چرایی روابط به‌دست آمده مورد بحث قرار گرفته است.

فراحافظه، عملکرد تحصیلی کیفی و عملکرد تحصیلی کمّی کلمات کلیدی اثر هستند.

علاقه‌مندان به دریافت متن کامل مقالات می‌توانند به این‌جا که پایگاه رسمی این نشریه است مراجعه نمایند.