یاری‌دهنوی با «درآمدی بر برنامه فلسفه برای کودکان» گام نخست آموزش مربیان فبک را برداشت

پایگاه خبری رب: جلد اول مجموعه کتاب‌های آموزش مربی فلسفه برای کودکان با عنوان «درآمدی بر برنامۀ فلسفه برای کودکان» نوشتۀ دکتر مراد یاری‌دهنوی به کوشش پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با شمارگان 500 نسخه وارد بازار نشر شد.

به گزارش خبرگزاری مهر، در نشست «قلب آموزش کارآمد: پرداختن به دغدغه‌های کودک» که به بهانه روز جهانی کودک در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد از 16 عنوان کتاب حوزه فلسفه برای کودکان رونمایی شد. مجموعه‌ای سه‌جلدی به نام داستان‌هایی برای کندوکاو فلسفی (جلد اول)؛ ویژۀ مقطع ابتدایی، داستان‌هایی برای کندوکاو فلسفی (جلد دوم)؛ ویژۀ پایۀ ششم تا هشتم و راهنمای مربی به قلم دکتر سعید ناجی و کتاب «داستان‌هایی برای پرورش فکر» به قلم جکی اسکات با ترجمه مبینا شاهری لنگرودی از جمله آثاری بود که در آن روز رونمایی شد. 12 عنوان دیگر از کتاب‌های رونمایی شده نیز دستور عمل‌های آموزشی برای مربیان فلسفه کودک بود.

این اولین کارِ اصولی در گسترش فبک، آموزش مربی در حوزه فلسفه برای کودکان است که این مجموعه کتاب اولین گام در ایران برای آموزش مربی فلسفه برای کودکان مطابق با استانداردهای جهانی و یافته‌های برنامه‌های دیگر کشورها در این حوزه است.

 با توجه به علاقه روزافزون مربیان، دانشجویان، پژوهشگران، دانش‌آموزان و پدران و مادران به پرورش تفکر در کودکان، به‌ویژه رویکرد برنامه فلسفه برای کودکان در ایران، این مجموعه درس‌نامه بر آن است تا خواننده را با ابعاد مختلف این برنامه آشنا کند. هدف اولیه این مجموعه تدارک منابعی بوده است برای آموزش هر آن چه، هر مربی فلسفه برای کودکان به لحاظ نظری لازم است بداند.

یار دهنوی مؤلف جلد اول این مجموعه در پیش‌گفتار بیان می‌کند در جامعه امروز جهان و ایران زمینه‌ها و مسائلی ظهور و بروز یافته‌اند که ضرورت اجرای برنامه فلسفه برای کودکان را در اغلب نظام‌های تربیت دنیا دوچندان ساخته است. با در نظر گرفتن جایگاه رفیع عقل و خرد آدمی در منظومه زندگی و سعادت انسان، متولیان تربیت در هر جامعه‌ای کوشش‌های بلیغ و نظام‌مندی برای تربیت عقلانی کودکان و دانش‌آموزان آن جامعه داشته‌اند. برنامه فلسفه برای کودکان نمونه بارزی از این تلاش‌ها است که به بعد پرورش عقلانیت و خردورزی کودکان توجه می‌کند.

حافظه‌محوری و حافظه‌پروری نظام تربیتی مرسوم، درست، در نقطه مقابل پرورش عقلانیت و خردورزی کودکان و دانش‌آموزان است. برنامه فلسفه برای کودکان در تقابل با این رویه معیوب نظام تربیتی مرسوم قرار می‌گیرد و تلاش دارد با بازتعریف نقش‌های معلم، کتاب درسی و شکل کلاس‌داری و تربیت شدن صورت دیگری از معنای فرهیختگی و تربیت یافتن را بیافریند. برنامه فلسفه برای کودکان تدبیری است تا آن‌ها را برای زیستن در آن مهیا کند؛ و با مجهز کردن کودکان و دانش‌آموزان به سلاح تفکر، زمینه مواجهه درست آن‌ها را با انبوه اطلاعات فراهم کند، چنان‌که بتواند با داوری درست درباره آن‌ها انتخاب کند و چیزی را برگزینند که برای زندگی‌شان مفید است.

این درس‌نامه، به‌مثابه گامی نخستین و پایه برای آشنایی علاقه‌مندان می‌باشد و تلاش شده است تا با زبانی ساده و مخاطب‌محور، زمینه آشنایی کلی و علاقه‌مندی معلمان و مربیان با این برنامه فراهم شود چنان‌که آن‌ها، پس از مطالعه و فهم این درس‌نامه، برای تکمیل و عمیق‌تر شدن فهمشان با شوق بیش‌تری به سایر برنامه‌های این مجموعه و کتاب‌های مرتبط مراجعه کنند.

جلد اول مجموعه آموزش مربی فلسفه برای کودکان با عنوان «درآمدی بر برنامه فلسفه برای کودکان» شامل چهار فصل است که فصل اول با عنوان «معرفی برنامه فلسفه برای کودکان» شامل مقدمه، معنای فلسفه در برنامه فلسفه برای کودکان، هدف‌های برنامه فلسفه برای کودکان، محتوای آموزش در برنامه فلسفه برای کودکان و چگونگی آموزش در برنامه فلسفه برای کودکان است.

فصل دوم با عنوان «رویکردها و دیدگاه‌ها در برنامه فلسفه برای کودکان» شامل زیرفصل‌هایی مثل رویکرد فرایندی در برنامه فلسفه برای کودکان، رویکرد محتوایی در برنامه فلسفه با کودکان، رویکرد روایتی و فلسفه روایت در برنامه فلسفه برای کودکان و تأملی فرهنگی درباره محتوای برنامه فلسفه برای کودکان است.

«مبانی و رگه‌های فلسفی برنامه فلسفه برای کودکان» عنوان فصل سوم این کتاب است که فلسفه چیست؟ من چیستم؟ من کیستم؟ روز پس از خاک‌سپاری بر من چه خواهد گذشت؟ هم‌کاری در فلسفه ورزی برای طرح پرسش فلسفی، سقراط و فلسفه برای کودکان، جان دیویی و فلسفه برای کودکان و فلسفه تحلیلی و فلسفه برای کودکان را مورد بررسی قرار می‌دهد.

فصل پایانی، شامل معرفی برخی موسسه‌ها و تارنما‌های فعال در حوزه فلسفه برای کودکان است که در دو زیرفصل جداگانه نهادها و مراکز فعال آموزشی و پژوهشی و انتشاراتی حوزه فلسفه برای کودکان در ایران و جهان را به‌طور مفصل معرفی می‌کند.

به‌منظور ایجاد علاقه و فهم عمیق‌تر مطالب درس‌نامه، در لابه‌لای اغلب مباحث آن، پرسش‌ها و طرح بحث‌هایی مرتبط طراحی‌شده است تا زمینه درگیری مخاطب و فهم ژرف‌تر مطالب فراهم شود و به‌علاوه در پایان هر فصل برای مطالعه بیشتر علاقه‌مندان منابع تکمیلی معرفی‌شده است.