پرسای بیستونهم از ظرفیت آبرفتۀ دانشگاه فرهنگیان میگوید
پایگاه خبری رب: اندیشکده تعلیم و تربیت دال، در این شماره از خبرنامه پُرسا به کاهش ظرفیت پذیرش دانشگاه فرهنگیان، کسب رتبههای برتر کنکور توسط مدارس سمپاد، تعداد معلمان مورد نیاز آموزش و پرورش و اما و اگرهای کاهش بیسوادی پرداخته است.
طبق اعلام رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، دانشگاه فرهنگیان امسال از میان داوطلبان کنکور سراسری، ۵ هزار نفر دانشجومعلم جدید جذب خواهد نمود. بر اساس گزارش مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، پذیرش این دانشگاه در سه سال گذشته روند نزولی داشته است؛ به نحوی که در سالهای ۹۱، ۹۲ و ۹۳ به ترتیب ۲۳ هزار، ۱۸ هزار و ۱۰ هزار نفر دانشجوی جدید در این دانشگاه پذیرفته شدهاند[۱] و با توجه به این امر، در سال جدید به کمترین میزان خود خواهد رسید (نمودار ۱). این کاهش شدید ورودیها، نگرانیها نسبت به تأمین نیروی انسانی آموزش و پرورش در سالهای آینده را بسیار جدیتر میکند.
نمودار (۱)، روند پذیرش دانشجومعلم در دانشگاه فرهنگیان
رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس علت کاهش ظرفیت ورودی دانشگاه فرهنگیان را به مسائل مالی نسبت داده است. وی با اشاره به موقتی بودن این کاهش، از افزایش ظرفیت این دانشگاه در آینده خبر داده است. سرپرست دانشگاه فرهنگیان پیرامون این روند نزولیِ ظرفیت پذیرش، در آذرماه سال گذشته توضیح داد که کیفیت امکانات فعلی دانشگاه فرهنگیان در حد مطلوب نیست و لذا تا زمانی که امکانات در حد متعارف نباشد، نباید دانشجوی جدید پذیرفت.
این استدلالهای مهرمحمدی با انتقاداتی هم رو به رو شد. از جمله رئیس سابق مرکز برنامهریزی و نیروی انسانی وزارت آموزش و پرورش که چندی قبل اعلام نمود امکانات فراوان آموزش و پرورش، اکنون در اختیار سایر دانشگاهها و دستگاهها قرار داده شده است؛ دانشگاه فرهنگیان باید از این امکانات استفاده نماید و ظرفیت پذیرش خود را به ۲۵ هزار نفر در سال افزایش دهد. وزیر سابق آموزش و پرورش نیز در این باره اعتقاد دارد که طبق برآوردهای صورت گرفته، آموزش و پرورش برای تأمین کامل نیروی انسانی خود، ناچار به پذیرش سالانه ۲۵ هزار دانشجو معلم برای دانشگاه فرهنگیان است. اگر تعداد پذیرش کمتر از این باشد، در سالهای آتی برای تامین کمبود معلم مجبوریم که از مسیرهای دیگر –از جمله بخش خصوصی- استفاده شود.
رتبه های برتر کنکور در تور مدارس سمپاد
هفته گذشته، نتایج اولیه آزمون سراسری اعلام گردید. طبق اعلام وزارت آموزش و پرورش، ۷۵ درصد از رتبههای برتر کنکور به مدارس سمپاد (تیزهوشان) اختصاص داشت و ۲۵ درصد باقیمانده از مدارس دیگر بودند. این درحالیست که طبق آمار، در سال تحصیلی گذشته، ۲٫۲% از کل دانشآموزان متوسطه در ۶۷۲ مدرسه سمپاد تحصیل نمودند.
با توجه به بالا بودن نسبی کیفیت مدارس نمونه مردمی، شاهد و غیردولتی نسبت به مدارس دولتی عادی، عملاً سهم دانشآموزان مدارس دولتی عادی از رتبههای برتر کنکور بسیار ناچیز خواهد بود. همین امر تا حدی، تمایل خانوادهها برای تحصیل فرزندانشان در مدارس خاص را توجیه میکند.
یکی دیگر از موارد قابل توجه در این موضوع، نمایان شدن اختلاف میان دانشآموزان مدارس سمپاد و غیرسمپاد در کنکور است؛ اختلافی که در ارزشیابیهای داخلی آموزش و پرورش مشخص نمیشود. برخی از صاحبنظران با استناد به همین بحث، نسبت به ضعف ارزشیابی در آزمونهای داخلی آموزش و پرورش انتقاد داشته و این سؤال را طرح میکنند که چرا نتایج این امتحانات در مقایسه با آزمون سراسری این چنین تفاوتی دارد؟ گروهی نیز این ایده را مطرح میکنند که شرط لازم برای یک ارزشیابی صحیح، تفکیک ارزیاب از آموزش دهنده است؛ مطابق ایده مذکور، اساساً وظیفه ارزیابی و نظارت بر یادگیری دانشآموزان نباید برعهده آموزش و پرورش باشد.
آموزش و پرورش به چند معلم نیاز دارد؟
در نشست هفته گذشته شورای معاونین وزارت آموزش و پرورش و مدیران کل استانها، علی اصغر فانی به تشریح وضعیت فعلی نیروی انسانی وزارت آموزش و پرورش پرداخت و از بازنشستگی ۳۸ هزار نفر از کارکنان این وزارتخانه در سال جاری خبر داد. وی با اشاره به هزینه ۹۸ درصدی حقوق و دستمزد در آموزش و پرورش، یکی از راههای اساسی کاهش سهم هزینههای پرسنلی را «صرفهجویی» در نیروی انسانی دانست.
به گفته فانی در این راستا باید تلاش کرد که طی چند سال آینده، باید مطابق استانداردهای جهانی نسبت دانش آموز به معلم را به ۱۵ و در نتیجه تعداد کارکنان به ۷۵۰ هزار نفر برسانیم.
اتخاذ چنین سیاستی در حالی است که بسیاری از صاحبنظران – از جمله خودِ وزیر آموزش و پرورش- هر گونه هزینه کردن در آموزش و پرورش را سرمایهگذاری برای کشور میدانند، لذا طرح ادبیات صرفهجویی با نگرش سرمایهگذاری به آموزش و پرورش چندان همخوان نیست.
همچنین باید به این نکته مهم توجه داشت که در تعیین تعداد معلمان مورد نیاز کشور، «پراکندگی جمعیتی و جغرافیایی دانشآموزان» بسیار مهمتر از شاخصهای جهانی است. ایران با پراکندگی جمعیت روبرو است از این رو طبق اعلام وزیر، حدود ۵هزار مدرسه در کشور با کمتر از ۵ دانشآموز اداره میشود. لذا بدیهیست که تعداد مطلوب معلمان کشور با شاخصهای بینالمللی تطابق کامل نداشته باشد.
بیسوادی یا بیسوادنمایی؟
ریشهکن نمودن بیسوادی در کشور از اهداف مهم و اولویتدار نظام تعلیم و تربیت کشور است. براساس در سرشماری سال ۹۰، تعداد کل بیسوادان کشور ده میلیون نفر اعلام شده است. از این تعداد، طبق اعلام باقرزاده، رئیس سازمان نهضت سوادآموزی، حدود یک و نیم میلیون نفر در گروه هدفِ[۲] سوادآموزی و در بازه سنی ۱۰ تا ۴۹ سال قرار دارند.
کارشناسان در توجیه این آمار بالای بیسوادان به رغم تلاشها و هزینههای صورت گرفته، حداقل به این نکته اشاره میکنند که آمار ذکر شده بر اساس سرشماری و از طریق «خوداظهاری» به دست آمده است و تسهیلات و مزیتهای احتمالی ویژه بیسوادان در اظهار بیسوادی از سوی افراد کم سواد و باسواد باعث بروز خطا در آمار مذکور شده است! این امر میطلبد که برای اصلاح آمار مذکور شیوههای شناسایی افراد بی سواد مورد بازنگری قرار گیرد. ضمن اینکه مصوبه دولت در ایجاد محدودیت هایی برای بیسوادان از سال آینده میتواند در این امر مؤثر باشد.
۶۵ روز گذشت…
مدیرکل اداره فرهنگی و هنری وزارت آموزش و پرورش، چهارم خرداد ماه خبر تقدیم گزارش توصیفی و آماریِ کیفیت بخشی به روزهای پنجشنبه به شورای معاونین و وزیر آموزش و پرورش را اعلام نمود.
به رغم گذشت ۶۵ روز از این خبر، همچنان خبری از اعلام نظر قطعی شورای معاونین و وزیر آموزش و پرورش در مورد طرح یک روزبانشاط نشده است.
سایر اخبار
معاون آموزش ابتدایی وزیر آموزش و پرورش مطرح کرد:
تدابیر آموزش و پرورش برای جبران کمبود معلمان ابتدایی
عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس:
مدیران نمیتوانند پول آب و برق مدارس را بهانهای برای دریافت اجباری کمک به مدرسه قرار دهند
وزیر آموزش و پرورش:
هرگونه هزینه کردن درآموزش و پرورش سرمایه گذاری برای کشور است.
ابراز نارضایتی معاون وزیر آموزش و پرورش از نبود آمایش اشتغال
معاون متوسطه وزارت آموزش و پرورش گفت: فقدانی مبنی بر نبود آمایش اشتغال در کشور احساس میشود که اگر این کمبود مرتفع شود، قطعاً آموزشها در این زمینه هدفدارتر و منطبق با نیاز بازار خواهد بود.
مشاور فرهنگی رییس جمهور:
آموزش و پرورش باید به شبکه رسانه ملی مجهز شود.
پی نوشت
[۱] شماره مسلسل: ۱۳۸۲۸
[۲] باتوجه به اظهارات رئیس سازمان نهضت سوادآموزی، افراد ایرانی که قابلیت سوادآموزی دارند، گروه هدف نامیده میشوند